Hulumtimi i opinionit publik mbi procesin e dialogut Kosovë-Serbi, të ardhmen e tij dhe marrëveshjet si ajo për telekomunikacionin, dhe ajo për themelimin e Asociacionit të komunave me shumicë serbe kanë nxjerrë fakte të rëndësishme.
Rezultatet e këtij hulumtimi ka bërë të ditur se gjysma e qytetarëve të Kosovës janë të painformuar rreth përmbajtjes së marrëveshjes për kodin telefonik (+383). Për më tepër, një përqindje e konsiderueshme e qytetarëve nuk dinë cili shtet, Kosova apo Serbia, përfiton nga kjo marrëveshje. Vetëm 27% e tyre mendojnë se Republika e Kosovës është pala që përfiton nga kjo marrëveshje.
Sondazhi vë në pah se qytetarët e Kosovës nuk kanë një qëndrim uniform rreth kompetencave që do të ketë Asociacioni i komunave me shumicë serbe (ASK), një pjesë e konsideruar e tyre (32%) janë shprehur se nuk janë kanë dijeni rreth kompetencave të këtij mekanizmi. Ndërsa pjesa më e madhe e tyre mendojnë që ASK do të jetë mekanizëm me kompetenca ekzekutive.
Po ashtu shumica dërrmuese e qytetarëve të Republikës së Kosovës vlerësojnë se dialogu Kosovë-Serbi në të ardhmen duhet të udhëhiqet nga koalicion gjithëpërfshirës i partive politike. Rreth 25% e tyre vlerësojnë se Qeveria duhet të udhëheq këtë proces edhe në të ardhmen, ndërsa vetëm 8% e tyre mendojnë se ky proces duhet të udhëhiqet nga Presidenca.
Ndërkaq temat të cilat duhet të diskutohen në kuadër të dialogut Kosovë – Serbi sipas këndvështrimit të qytetarëve janë: të pagjeturit, krimet dhe dëmshpërblimet e luftës, fondi pensional, anëtarësimi i Kosovës në organizata ndërkombëtare dhe në përgjithësi njohja e Kosovës nga Serbia.
KDI, rekomandon se Qeveria e Kosovës duhet të angazhohet në mënyrë aktive që ta bëj sa më transparent procesin e dialogut Kosovë-Serbi, t’i njoftoj qytetarët drejtë dhe në kohë rreth përmbajtjes dhe efekteve të marrëveshjeve të arritura si dhe t’i publikoj të gjitha marrëveshjet.
Institucionet e Republikës së Kosovës, më konkretisht Qeveria dhe Kuvendi, duhet të angazhohen në forume dhe diskutime publike me të gjithë qytetarët e vendit për ta bërë transparent dhe gjithëpërfshirës procesin e themelimit të Asociacionit/Bashkësisë së komunave me shumicë serbe, duke shtjelluar në detaje kompetencat të cilat pritet t’i ketë ky mekanizëm.
Po ashtu KDI, vlerëson se formati i pjesëmarrjes së Kosovës në dialogun Kosovë-Serbi duhet të jetë temë e diskutimeve konstruktive midis të gjitha subjekteve politike në vend dhe të përfundojë me konsensus të gjerë politik mbi strategjinë dhe ekipin që do të mund t’a përfaqësonte Kosovën në dialog dhe përmbajtjen e temave që të do të trajtoheshin në kuadër të këtij dialogu.
Ky sondazh është realizuar në kuadër të misionit të KDI-së për të promovuar llogaridhënien dhe demokracinë e përgjegjshme dhe projektit të financuar nga Departamenti Federal i Punëve të Jashtme të Zvicrës për forcimin e mbikëqyrjes parlamentare të ekzekutivit dhe rritjes së pjesëmarrjes së qytetarëve në dialogun Kosovë-Serbi.